De montage van prefab betonnen brugliggers wordt meer en meer ter hand genomen door specialistische partijen, al dan niet verbonden aan de fabrikanten. De montage dient altijd gedetailleerd te worden gepland met alle betrokken partijen. De berekening van de montagestabiliteit volgt uit de regelgeving van het Bouwbesluit.
De montage van prefab betonnen brugliggers wordt meer en meer ter hand genomen door specialistische partijen, al dan niet verbonden aan de fabrikanten. De montage dient altijd gedetailleerd te worden gepland met alle betrokken partijen. De berekening van de montagestabiliteit volgt uit de regelgeving van het Bouwbesluit.
Een vast aantal items moet altijd worden onderzocht bij de montage van prefab betonnen brugliggers:
Er wordt altijd een montagehandboek opgesteld waarin het montagesysteem stapsgewijs wordt besproken en met name aandacht wordt besteed aan de veiligheidsmaatregelen.
De montage van de prefab-betonelementen maakt vaak een belangrijk deel uit van de totale bouw. In de fase dat de opdracht voor de levering van prefab onderdelen wordt afgesloten moet het tijdstip waarop de montage plaats zal vinden vastliggen. Ook de relatie met de andere onderdelen van de bouw zoals fundering en afbouw dient vast te liggen. Aan de hand van de beschikbare bouwtijd kan dan de benodigde inzet van montageploegen en zonodig kranen worden vastgesteld. Hierbij is het jaargetijde waarin moet worden gemonteerd van invloed op de te verwachten montagesnelheid. In de montageplanning wordt zeer gedetailleerd, soms op elementniveau, aangegeven wanneer welk element moet worden gemonteerd. De leverancier wordt door middel van afroepschema's geïnformeerd over de juiste volgorde, leverdatum en het tijdstip dat het element op de bouw moet worden aangevoerd.
De kraancapaciteit dient zorgvuldig op de gewichten van de liggers te worden afgestemd. De plaats van de kraan tot de positie van de ligger is sterk bepalend voor de kraancapaciteit. In veel gevallen kan met één kraan worden volstaan. Soms wordt de ligger door één kraan opgepakt, verplaatst en door een tweede kraan mede aangepikt waarna plaatsing in het werk volgt. Dit vereist een uitgebreide kennis van de situatie ter plaatse, de beschikbare kranen en ervaring. Het zal soms goedkoper zijn twee hydraulische kranen in te zetten dan één grote zware opbouwkraan.
Hijsen PIQ-ligger
De veiligheidsvoorzieningen tijdens de montage hebben betrekking op mensen en materieel. Voor de veiligheid van de montagemedewerkers moeten zaken als randbeveiligingen rondom veiligheidslijnen worden geregeld. Eventueel moeten verkeersmaatregelen worden getroffen. Van het materieel moeten certificaten beschikbaar zijn met betrekking tot de
vereiste keuringen.
Tijdens de montage van een gebouw moet op ieder moment de stabiliteit van de verschillende elementen en hun samenstellingen te worden gecontroleerd. In het algemeen zijn de belastingen waaraan een element wordt onderworpen in deze fase het eigengewicht van het element en windbelasting. Met name het kantelen van de liggers moet worden gezekerd. Dit betreft met name randliggers van Railbalken. Dit zijn L-vormige liggers waarvan het zwaartepunt ver naar buiten kan liggen. In dat geval diens de ligger door middel van een schoorconstructie te worden gesteund. Railbalken worden meestal op één oplegblok opgelegd. Tijdens het storten van de druklaag moeten de liggers tegen kantelen worden gezekerd.
Het eigengewicht van een element kan excentrisch aangrijpen ten opzichte van de ondersteuningen. Voorbeelden hiervan zijn horizontaal gekromde brugliggers en niet-prismatische kolommen.
In deze gevallen dient een stabiliserend element te worden aangebracht. Voor gekromde liggers zijn dit bijvoorbeeld verankeringen aan het landhoofd waarmee een inklemmingsmoment kan worden opgenomen. Voor een niet rechte kolom betekent dit in het algemeen dat de schoorconstructie die normaliter nodig is voor de windbelasting op de extra belasting uit scheefstand moet worden berekend. De montagestabiliteit wordt geregeld via het Bouwbesluit en de Europese Normen.
Bij bruggen spelen de onderlinge verbindingen van de liggers niet zo'n grote rol als in de utiliteitsbouw. De verbindingen bestaan in hoofdzaak uit aangegoten voegen al dan niet met dwarsvoorspanning of in het werk gestorte druklagen. Voor kleinere overspanningen bestaat het systeem van contactliggers. De liggers worden in het werk door middel van dwarsvoorspanning tegen elkaar gespannen. Het is belangrijk dat de togen van de liggers onderling niet teveel afwijken.
Aan de verschillen in opbuiging van twee naast elkaar gelegen liggers worden eisen gesteld. Vaak is de eis dat het verschil niet groter mag zijn dan 1/1000 van de overspanning. Door verschillen in de samenstelling van het beton, door variatie in de verhardingsomstandigheden en door de manier van opslaan kunnen de togen van liggers soms sterk verschillen. Door de oplegpunten in de opslag te verschuiven kan de opbolling door voorspanning enigszins worden beïnvloed. Grote toogverschillen kunnen niet worden weggewerkt. Door de liggers met dezelfde lengte op toog bij elkaar te zoeken kunnen toogverschillen in de montage worden beperkt. Indien er toch verschillen optreden die de norm te boven gaan kan door het aanbrengen van knevels in de voeg tussen twee liggers het verschil worden genivelleerd tot een aanvaardbaar niveau, maar ook dat heeft zijn grenzen.
Voegen in bruggen en viaducten vergen regelmatig onderhoud. Het is dus zeer winstgevend (mede uit oogpunt van minder verkeershinder) om voegen toe te passen die lang naar behoren functioneren. Er zijn verschillende typen voegen, zoals open voegen, buigslappe voegen, doorgestorte voegen en integraal dekken, waarbij de voeg tussen dek en landhoofd statisch is opgelost. Bij oplegblokken geldt hetzelfde al bij voegen, ook hierbij is de onderhoudsfrequentie hoger dan aan het brugdek zelf. Belangrijk is de juiste keuze van het type oplegblok en voldoende ruimte voor oplegblokken in de constructie. Aangezien veel viaducten een bepaalde scheefstand kennen is het werken met de juiste schegstukken essentieel.
Brugliggers worden in het algemeen opgelegd op rubber oplegblokken. Voor de kleinere overspanningen wordt gebruikgemaakt van ongewapende oplegblokken of stroken. Bij langere liggers is voor de dimensionering van de blokken een combinatie van normaalkracht, rotatie en afschuiving maatgevend. De dimensionering bestaat in grote lijnen uit de controle van de door de verschillende belastingen opgeroepen schuifspanningen. De schuifspanning ten gevolge van de rotatie van de liggereinden kan door toepassing van schegstukken op de blokken worden opgeheven. Dit geldt uiteraard maar voor één specifiek belastingsgeval. Aan de rubberdikte wordt een limiet gesteld. Om toch voldoende rubberdikte te krijgen voor het opnemen van hoekverdraaiingen worden de rubberlagen tussen staalplaten aangebracht. De opleggingen van de brugliggers moeten zodanig tijdig voor de montage worden geplaatst dat de verharding van een mortelopstorting of kunstharslaag voldoende is uitgehard. Oplegblokken moeten altijd horizontaal worden gesteld. Hierdoor wordt voorkomen dat er een constante horizontale kracht op de oplegging werkt als gevolg van het eigen gewicht. De sterkte van de mortellaag onder het blok wordt bepaald door de optredende drukspanningen op de oplegging. In veel gevallen wordt een hoge sterkte gekozen omdat deze gepaard gaat met een snel verhardingstempo. Het blok kan dan binnen enkele dagen worden belast.
In Nederland bestaat een platform voor voegovergangen en oplegconstructies waar de meest actuele kennis te vergaren is.